Warmtenet voor Nieuw Zuid

Na een economische en technische haalbaarheidsstudie, kiest de stad voor de aanleg van een warmtenet in de nieuwe woonwijk op Nieuw Zuid. Alle gebouwen met warmteafname zullen op dit warmtenet worden aangesloten. Hierdoor wordt de aanleg van een gasnet overbodig. 

Parallel met de opmaak van het masterplan voor Nieuw Zuid heeft het ingenieursbureau 3E een haalbaarheidsstudie naar de aanleg van een warmtenet op Nieuw Zuid uitgevoerd. 

Warmtenetten zijn belangrijk om later op wijkniveau CO2-neutraliteit te behalen. Ze kunnen immers op grote schaal reststromen en hernieuwbare energiebronnen aanwenden. In de toekomst zullen warmtenetten steeds belangrijker worden. Een slim geregelde warmtekrachtkoppeling (WKK) kan bijvoorbeeld elektriciteit opwekken als er een elektriciteitstekort is en die warmte stockeren in het warmtenet. Deze gestockeerde warmte kan later gebruikt worden.  Een WKK zorgt voor een daling van CO2-emissie en voor een belangrijke primaire energiebesparing.

Het bureau onderzocht verschillende gebieden, van enkel Nieuw Zuid tot dit gebied en de bestaande gebouwen in de directe omgeving. Per gebied werden de verschillende mogelijkheden voor warmteproductiecentrales, namelijk een biomassaketel en een warmtekrachtkoppeling op bio-olie of aardgas, onderzocht en vergeleken met een conventionele aardgasketel.

Er werd nagegaan of de aanleg en het beheer van een warmtenet op het nieuw te bouwen Nieuw Zuid technisch en economisch haalbaar is, en of dit uitgebreid kan worden tot de bestaande gebouwen in de omgeving. Ook werden de mogelijkheden onderzocht voor de doorontwikkeling van een ruimer gebied. Hierbij werd een scenario bekeken van een grote biomassacentrale in de omgeving, zoals op Blue Gate Antwerp.

Het gebruik van industriële restwarmte, bijvoorbeeld uit het havengebied, is niet mee onderzocht. Deze restwarmte kan eventueel later wel gebruikt worden voor de warmtebehoefte van Nieuw Zuid en omgeving. De aanleg van een warmtenet op Nieuw Zuid kan gezien worden als een eerste stap naar een structurele verandering.

Technische en economische haalbaarheid

Enkel mogelijk bruikbare technologieën zijn onderzocht. Alle voorgestelde concepten blijken technisch haalbaar. De gas-gerelateerde oplossingen zijn technisch het makkelijkst te realiseren. Voor de productieconcepten met biomassa moet in opslagruimte en brandstoftransport voorzien worden. Voor een centrale warmteproductie op Nieuw Zuid is ongeveer 200 m² ruimte nodig.

Qua economische haalbaarheid scoort enkel een WKK op bio-olie slecht. Door de hogere exploitatiekosten en de aankoop van pure plantenolie is deze optie niet rendabel. De drie energieconcepten voor een warmtenet op Nieuw Zuid met een gasketel, gas-WKK en biomassaketel zijn allemaal rendabel zonder dat een bijkomende subsidie toegekend moet worden. Uitbreiding naar een ruimere omgeving is rendabel bij operationele investeringssteun tussen 0 en 15,47 euro per megawattuur aan geproduceerde warmte. 

Een warmtenet op Nieuw Zuid is haalbaar. De aanleg van een gasnet wordt hierdoor overbodig. De rentabiliteit voor de verschillende scenario’s over de ruimere omgeving kan nog geoptimaliseerd worden. Dat zal verder onderzocht worden in het Vlaamse MIP3-HEAT onderzoek waarvan de stad Antwerpen projectleider is.

Voorafgaand aan de lancering van het bestek wordt een projectdefinitie opgemaakt. Die fungeert als discussiebasis voor de marktconsultatie. Ze omvat alle inhoudelijke en organisatorische aspecten die de marktpartijen in staat moet stellen om feedback te geven over een realistische aanpak van het warmteproject. Waar nodig kunnen relevante bemerkingen verder worden verwerkt. Dit moet de  doorlooptijd van de gunning verbeteren.

Naast de informatie die nu gekend is, zijn voor een aantal thema’s verdere verduidelijkingen

noodzakelijk om de projectdefinitie volledig te kunnen invullen:

• Het verder uitklaren van de rol die de projectontwikkelaars Ontwikkeling Nieuw Zuid en Stadsontwikkeling Antwerpen Zuid voor zichzelf in het warmteproject zien. De samenwerking met stad en andere actoren wordt daarbij verder geconcretiseerd;
• Het verder invullen van de locatie en het programma van de centrale warmteproductie;
• Het bepalen door de stad van de wijze waarop de lokale warmtemarkt georganiseerd zal worden en welke participatie de stad Antwerpen daarbij rechtstreeks of onrechtstreeks neemt.