Verkeersveiligheid

 Tweet  De stad Antwerpen draagt verkeersveiligheid hoog in het vaandel. Daarom vond twee jaar geleden een eerste Staten-Generaal van de verkeersveiligheid plaats op initiatief van de stad. Alle interne en externe partners, de verschillende betrokken overheden en belangengroepen legden toen engagementen vast voor een meer verkeersveilige stad.

In juni 2010 kwam de Staten-Generaal een tweede keer samen om deze engagementen te evalueren. Uit deze evaluatie blijkt dat de focus de voorbije twee jaar lag op een stadsbrede mobilisering van stedelijke diensten die een bijdrage leveren aan een verbeterde verkeersveiligheid. Er werd ook sterk geïnvesteerd in de samenwerking met de districten. Grotendeels dankzij deze inspanningen werd vooruitgang geboekt op vlak van infrastructuur (o.a. heraanleg zwarte punten en verkeersbegeleidende ingrepen) en op het vlak van vervoerskeuze.

De engagementen zijn gebundeld in zestien overzichtelijke items, ingedeeld volgens de vier E’s van de verkeersveiligheid: Engineering (infrastructuur), Education (gedragsverandering), Enforcement (handhaving) en Engagement (betrokkenheid).

I. Infrastructuur

STOP als principe

De rode draad in het stedelijk verkeersveiligheidsbeleid is het STOP-principe. Dat geeft de prioriteitsorde aan: eerst de Stappers (voetgangers), vervolgens de Trappers (fietsers), dan het Openbaar vervoer en als laatste het Privévervoer.

De stad wil dat voor elk heraanlegdossier van het openbaar domein de STOP-toets als uitgangspunt wordt gebruikt. Sinds 2008 lukt dat in 80% van de heraanlegdossiers.

Er werden sinds 2008 jaarlijks 70 verkeerslichten volgens het STOP-principe geherprogrammeerd.

Leesbaar openbaar domein

De stad wil de zone 30 in de binnenstad en in de districtskernen uitbreiden en ook schoolomgevingen uitrusten met infrastructuur die een snelheidsbeperking tot 30 km/uur afdwingt.

Bijna alle districten beslisten hun zone 30 sinds 2008 uit te breiden. 206 infrastructurele ingrepen zijn gepland. In het district Antwerpen werden al 40 infrastructurele ingrepen uitgevoerd. 135 ingrepen liggen op de tekentafel klaar voor uitvoering.

Zwarte punten

In 2008 werden 56 zwarte punten op stads- en districtswegen en 55 op gewestwegen gedetecteerd. 28 van de 56 zwarte ‘districtspunten’ werden ondertussen aangepakt via een infrastructurele ingreep. Op gewestwegen gebeurden er sinds 2008 22 interventies: hetzij een infrastructurele ingreep, hetzij een aanpassing tot conflictvrije verkeersregeling. Om de districten te motiveren, prefinanciert de stad de volledige uitvoering van de zwarte punten op districtswegen en betaalt ze uiteindelijk de helft van de rekening.

Minder hinder

De stad wil de verkeersonveiligheid rond werven aanpakken. Sinds 2008 stelde de stad een retributiereglement rond veilige werven op, waarbij kosten wegens onveiligheid verhaald worden op de aannemer. Een interventieploeg ‘minder hinder’ is daarvoor in het leven geroepen. Zij controleert jaarlijks 1600 werven en schreef ondertussen bijna 200 processen-verbaal uit.

Geïntegreerd fietsbeleid

De stad engageerde zich om 100 kilometer nieuwe fietspaden aan te leggen tussen 2007 en 2012. Sinds 2008 werd er 51 kilometer nieuw fietspad aangelegd en 18 kilometer heraangelegd. Er werd fors geïnvesteerd in materiaal om de fietspaden sneeuw- en ijzelvrij te houden. Bovendien besliste het college ook om het fietsen in parken toe te laten.

Afstemming met De Lijn

Er werd een principeakkoord met De Lijn ondertekend om taxi’s op tram- en busbanen toe te laten. De stad bekijkt samen met De Lijn en het Vlaams Gewest hoe ze snelheidscontroles op de tram- en busbanen kunnen controleren.

De engagementen rond infrastructuur worden gerealiseerd door een gecoördineerde samenwerking tussen de stad (de bedrijfseenheden stadsontwikkeling en samen leven, de verkeerspolitie, het Gemeentelijk Autonoom Parkeerbedrijf), De Lijn, het Vlaams Agentschap Wegen en Verkeer, het Vlaams departement Mobiliteit en Openbare Werken en de provincie Antwerpen.

II. Gedragsverandering

Verkeerscampagnes

Jaarlijks lanceert de verkeerspolitie samen met de stad een grootschalige participatieve verkeerscampagne ondersteund door effectieve en verhoogde handhaving op snelheid. Momenteel loopt de campagne ‘Merci om trager te rijden’.

Verkeerseducatie

De stad organiseerde een meldpunt voor de scholen die vragen hebben rond verkeersveiligheid op vlak van educatie maar ook op vlak van infrastructuur in de schoolomgeving. Er kwamen in 2009 900 verschillende vragen binnen die werden doorgegeven aan de interne stadspartner voor opvolging en uitvoering. Samen met de verkeerspolitie reikte het meldpunt ook ongeveer 6 500 verschillende brevetten uit aan meestappers, vaardige fietsers, superfietsers en aan senioren.

Vervoerswijzekeuze

Via verschillende evenementen zoals ‘Antwerpen autovrij’, de mobiliteitsmarkt, de fietsdag voor werknemers, sensibiliseren we bezoekers en bewoners van Antwerpen te kiezen voor zachte en duurzame vervoerswijzen.

Hoffelijkheid

Ook de verkeersgebruikers zelf hebben een verantwoordelijkheid. Via de persoonlijke participatieve campagnes stimuleren we hun deelname en bewustwording.  Door gezamenlijke investeringen door De Lijn en de stad in het kader van de actie ‘Trammelant’ en de inzet van ‘schoolspotters’ worden de halteplaatsen aan scholen verkeersveiliger.

Bedrijfs- en evenementenvervoersplannen

De stad gaf zelf het goede voorbeeld met een strak uitgekiend bedrijfsvervoerplan voor Den Bell, het administratieve centrum van stad en OCMW. Voor de evenementen die in de stad plaatsvinden zijn er met 30 grote organisatoren afspraken gemaakt om een evenementenvervoersplan uit te schrijven en toe te passen.

De engagementen rond gedragsverandering worden gerealiseerd door een gecoördineerde samenwerking tussen de stad (verkeerspolitie, de bedrijfseenheden samen leven, actieve stad en stadsontwikkeling), De Lijn en de provincie Antwerpen.

III. Handhaving

Respect voor de regels

De parkeertoezichters van het Gemeentelijk Autonoom bedrijf richtten hun inspanningen op plekken met verhoogde parkeerdruk.

Controle op naleving

De politie verbaliseerde sinds 2008 steeds meer overtreders. Zo werden er meer dan 45 000 foutparkeerders opgeschreven in 2009. Toch is het doel uiteraard om zo weinig mogelijk mensen te betrappen op gevaarlijk parkeergedrag. Sinds 2008 is er een stijging van de gordeldracht met 10%: in totaal draagt zo goed als 90% van de bestuurders zijn gordel. Er werden 9 extra flitspalen geplaatst op gewestwegen en 23 nieuwe flitspalen op stads- en districtswegen. De politie voerde 3200 bemande snelheidscontroles uit afgelopen jaar.

De engagementen rond handhaving worden gerealiseerd door een gecoördineerde samenwerking tussen de stad (verkeerspolitie en GAPA), het parket en De Lijn.

IV. Betrokkenheid

Voorrang stapper en het openbaar vervoer

De eerste Staten-Generaal vroeg een engagement om voetgangers voorrang te verlenen op de tram. Er is sinds 2008 op dit vlak geen gewijzigd beleid.

Dodehoekongevallen vermijden

Alle 350 stedelijke vrachtwagens werden uitgerust met dodehoekspiegels. 10% kreeg ook een dodehoekcamera. Er werd een afstelplaats voor dodehoekspiegels geïnstalleerd op het Kielsbroek. Bijkomende afstelplaatsen zijn gepland, verspreid over het grondgebied.

Slachtofferhulp

In 2009 vonden er 10 ongevallen met 17 dodelijke slachtoffers plaats en er vielen 226 zwaargewonden te betreuren. De dienst Slachtofferhulp ging bij 141 ongevallen ter plaatse. Het korps werd getraind in het bejegenen van slachtoffers en ‘Zeppe de zebra’ werd geïntroduceerd om jonge slachtoffers adequaat op te vangen.

De engagementen rond betrokkenheid worden gerealiseerd door een gecoördineerde samenwerking tussen de stad (verkeerspolitie en GAPA), het parket en De Lijn.

Conclusie

Uit dit alles blijkt dat er heel wat vooruitgang geboekt is, niet alleen op vlak van vervoerskeuze, maar ook op vlak van infrastructuur en samenwerking. Toch is nog niet alles dat gepland was daadwerkelijk opgestart of gerealiseerd. Bovendien zeggen de cijfers dat het nog niet genoeg is. In 2009 vielen in Antwerpen 17 dodelijke slachtoffers en 226 zwaargewonden in het verkeer.

Ondanks alle inspanningen en de focus op stappers en trappers, daalt het aantal ongevallen waarin voetgangers en fietsers betrokken zijn de laatste jaren niet. Zij behoren tot de categorie waar de zwaarste letselongevallen vallen. Het is daarom belangrijk alert te blijven, nieuwe engagementen aan te gaan en oude engagementen te blijven evalueren.


Volg @stadantwerpen