FelixArchief restaureert oudste stadsplattegrond

 Tweet  Het Felixarchief bereidt momenteel de restauratie voor van een uniek cartografisch document. De met de hand getekende stadsplattegrond is mogelijk de oudst gekende plattegrond van Antwerpen. Daarom is hij van uitzonderlijk belang voor de studie en de geschiedenis van de stad. Bij het oplijsten van de te restaureren stukken, kwam deze plattegrond bovenaan de prioriteitenlijst te staan.

De voorstelling van de huizen in de binnenstad op deze plattegrond is kenmerkend voor middeleeuwse tekeningen van steden en komt na 1530 niet meer voor. Op het middeleeuwse stratenpatroon zien we enkele belangrijke gebouwen, die pas later toegevoegd werden. Zo is het in 1564 afgewerkte stadhuis met een nog open binnenplaats te zien. De stad wordt omringd door zowel de middeleeuwse stadswallen als door de Spaanse omwalling uit 1542. Daardoor ontstaat een beeld van Antwerpen met een schijnbaar dubbele omwalling, een situatie die nooit heeft bestaan. Omdat op deze plattegrond ook de citadel uit 1567 voorkomt, beschikken we over een unieke kaart met alle versterkingswerken van Antwerpen in de 16e eeuw. Het document is vermoedelijk een laat-16e-eeuwse kopie waarop laat-16e-eeuwse gebouwen toegevoegd zijn aan het middeleeuwse stadsbeeld.

De stadsplattegrond is getekend op de achterzijde van een ander interessant document: een kaart van de waterlopen in de wijde omgeving van Gent. De citadel van Gent (1540) staat al wel op de kaart, terwijl de nieuwe omwalling die tussen 1577 en 1584 werd gebouwd, nog niet is afgebeeld. Dat betekent meteen dat we hier te maken hebben met één van de oudste hydrografische kaarten van dit deel van Vlaanderen.

Dit prachtige document heeft in de loop van de voorbije 450 jaar heel wat schade opgelopen. Op dit ogenblik wordt het bewaard in vier grote en een reeks kleinere fragmenten. Er ontbreken delen door de inwerking van vocht en schimmel. In het verleden werden enkele zwakke delen van het papier verstevigd met calqueerpapier, maar dat heeft meer kwaad dan goed gedaan.

Om de goede bewaring van dit uiterst precieuze document te garanderen, bereidt het FelixArchief een zorgvuldige restauratie voor. Na de restauratie zullen beide kaarten zo snel mogelijk digitaal ter beschikking gesteld worden zowel voor wetenschappelijk onderzoek als voor geïnteresseerde kijklustigen.

Wie nu al meer info wil over de stadsplattegrond en een voorproefje wil zien van de tekenstijl, kan terecht

• bij het FelixArchief voor een brochure over de oudste stadsplattegrond van Antwerpen. Het FelixArchief aan de Oudeleeuwenrui 29 in Antwerpen is geopend van dinsdag tot vrijdag, telkens van 8.30 tot 16.30 uur.
• op de website www.felixarchief.be, in de rubriek publicaties en nieuwsbrieven / Folders (http://www.felixarchief.be/eCache/FEA/81/26/468.html) - ook de brochure is hier te vinden.
  

Volg @stadantwerpen