Gerard Godal - Als ich can

Gerard Godal maakte een merkwaardig kunstwerk als sluitstuk van de reeks Lam Godal, zijn artistieke zoektocht naar het verloren paneel Rechtvaardige Rechters. Het werk noemt ‘Als ich can’ en het bevat het terug gevonden luik maar je kunt het niet zien. Je moet geloven dat het erin zit. Als je de glazen constructie tracht te openen, ontploft het werk en zijn de Rechtvaardige Rechters definitief verloren.

Enkele jaren geleden startte Gerard Godal een artistieke queeste (Lam Godal genoemd) naar het verloren paneel Rechtvaardige Rechters van het Lam Gods (St. Baafskathedraal te Gent). Het paneel werd 78 jaar geleden gestolen en bleef sindsdien vermist, ondanks verwoede pogingen van recherche en amateurspeurders om het terug te vinden.

Beeldend kunstenaar Godal ontdekte een mysterieuze aanwijzing op het Lam Gods zelf. Over de aanwijzing zelf wil Godal niets kwijt, omdat iedereen die goed kijkt, nadenkt en er voor open staat, deze aanwijzing kan zien. Via de website www.lamgodal.be en diverse gerelateerde kunstwerken gaf de kunstenaar tips opdat ook anderen de waarheid omtrent het paneel konden ontdekken. Een belangrijke aanwijzing is het Latijns kruis in de vorm van een doodlopende straat met het letterwoord INRI erboven.

Omdat de kunstenaar het gevoel had dat hij niet echt au sérieux werd genomen door het gerecht of het bisdom en omdat hij geen subsidie bekwam om zijn queeste met gerelateerde website en kunstwerken te bekostigen, heeft Godal op eigen houtje het verloren gewaande paneel terug ‘bovengehaald’ en het als ontplofbaar kunstwerk verpakt.

Godal stelde de aan zijn zoektocht gerelateerde kunstwerken reeds tentoon in het gemeentehuis van Wetteren en in de Galerie Ludwig Trossaert te Antwerpen. Er waren opvallende stukken bij zoals het triptiek ‘De Kus’ en het elektronisch werk ‘Inri’. Met ‘Als ich can’ sluit hij zijn zoektocht Lam Godal af. De spreuk ‘Als ich can’ is het motto van Jan Van Eyck, de schilder van het Lam Gods, en het betekent: zo goed als ik kan, naar best vermogen. Het kunstwerk is te zien in Galerie Ludwig Trossaert te Antwerpen van 9 april t.e.m. 14 april.

Godal heeft het luik Rechtvaardige Rechters ingepakt en in een glazen kast geplaatst. Je kunt het paneel zelf dus niet zien. Je moet geloven dat het er is. Geloof je het, of geloof je het niet? Geloof je erin? Geloof je in iets dat je niet kunt zien of weten? Of geloof je wel dat er iets is? Het kunstwerk ‘Als ich can’ is dus een metafoor, of, zo je wil, een persiflage, voor geloof in abstracte zin of ook voor geloof in de kunst. Je moet gelovig zijn, anders kun je het niet zien of weten. Je moet ook geloven in de kunst en de kunstenaar. Om het idee of vermoeden te staven, toont Godal röntgenfoto’s die suggereren dat het paneel er wel degelijk zit.

Omdat Godal wraak wil nemen omdat hij niet au sérieux werd genomen en omdat hij het gevonden paneel niet wil terug geven, heeft de kunstenaar er een bom van gemaakt. Als je de glazen constructie open maakt, treedt een zelfvernietigingsmechanisme in werking en ontploft het kunstwerk. De Rechtvaardige Rechters zijn dan

definitief verloren!

Een bijkomende reden dat Godal het gevonden paneel niet wil tonen, is omdat het in zeer slechte staat is. De vermeende dief Arsène Goedertier schreef reeds in zijn opeisingsbrieven dat de elementen het paneel zouden vernietigen, als niet spoedig losgeld zou worden betaald. Goedertier bedoelde wellicht de natuurelementen. In zijn videoclip Agnus Dei maakt Godal hier een allusie op: in deze clip overspoelen duizenden lijkmaden het Lam Gods. De gekleurde maden zijn metafoor voor anders leven, meer verdraagzaam en zachtmoedig met elkaar samenleven in het leven hier en nu.

Gerard Godal slaagt erin de mythe, de illusie van het geloof, het geloof in het (voort)bestaan van de Rechtvaardige Rechter(s), in stand te houden. Het kunstwerk dwingt tot nadenken over geloof in abstracte zin, maar ook over geloof in de kunst.

Het concept Lam

Godal is niet louter een zoektocht naar de Rechtvaardige Rechters maar het is ook een vraagstelling rond maatschappelijke en sociale onderwerpen: de zin van het leven, racisme en (on)verdraagzaamheid, leven en dood, leven na de dood, leven voor de dood, … Twee hoofdthema’s zijn steeds sluimerend aanwezig: enerzijds een vraagstelling rond zin en onzin van religie en leven na de dood maar ook vraagstelling over kunst: ‘Wat is kunst’, ‘Is dit kunst’,…

Waar de kunstenaar het paneel Rechtvaardige Rechters heeft gevonden, wil hij absoluut niet kwijt. Dat is explosieve informatie. Het blijft zijn geheim. Iedereen die de website www.lamgodal.be grondig bestudeert en de tips en aanwijzingen volgt, kan de locatie ontdekken. Van de locatie zelf heeft Godal ook een schilderij gemaakt. Als laatste tip geeft Godal nog de volgende aanwijzing: ‘Misericordias Godalis in Aeternum cantabo (Ik zal de genade van Godal voor altijd zingen). De spreuk is een rechtstreekse verwijzing naar de vindplaats van de Rechtvaardige Rechters!

Gevraagd naar de kostprijs van ‘Als ich can’ stelt Godal dat de vermeende dief Arsène Goedertier destijds 1 miljoen BEF vroeg in ruil voor het paneel Rechtvaardige Rechters.

Dat was in 1934. Een brood kostte toen 1 BEF. Een brood nu kost 2 EUR. Dus in termen van losgeld spreken we in verhouding over 2 miljoen  EUR.