Museum Plantin-Moretus stapt in crowdfundingproject ‘Boekensteun’.

In het Fotomuseum, Antwerpen is ‘Boekensteun’ gelanceerd. 

Het Museum Plantin-Moretus is één van de instellingen die mee in dit crowdfundigproject van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek en het Vlaams Fonds voor de Letteren stapt. Het museum zoekt 2300 euro voor de restauratie van Pegasides Pleyn ende den lusthof der maeghden, de 16de-eeuwse bestseller van Jan-Baptist Houwaert gedrukt bij Christoffel Plantin.

Tweede helft van de 16de eeuw. Jan-Baptist Houwaert, een rijke patriciër, heeft de luxe om zijn vrije tijd te besteden aan poëzie en cultuur. In zijn buitenhuis ‘Cleyn Venegien’ in Sint-Joost-ten-Node bij Brussel, schrijft hij Pegasides Pleyn ende den lusthof der maeghden: met 58.000 verzen verdeeld over zestien boeken het omvangrijkste dichtwerk van de nieuwe zestiende-eeuwse literatuur. Naar eigen zeggen, heeft hij het geschreven op verzoek van een jonge dame die hij leerde kennen op een huwelijksfeest.

De meeste vrouwen in de Nederlanden zijn eerbaar, zedig, ingetogen en bevallig. Maar zij die deze waarden nog niet of onvoldoende beheersen hebben raad nodig. Vijftien boeken lang, hemelt Houwaert vrouwen op en geeft hij hen advies over hun omgang met mannen. Zijn richtlijnen illustreert hij vaak met pikante verhalen met een klassieke, exotische of Bijbelse oorsprong. Allegorische en mythologische personages passeren de revue. Zijn amoureuze, poëtische en stichtende boeken zijn verplichte lectuur voor maagden, jonge dochters, gehuwde vrouwen, weduwen en last but not least manspersonen. Het zestiende en laatste deel, toont de mannen hoe zij zich ten aanzien van de vrouw moeten gedragen.

Jan-Baptist Houwaert is heel rijk. Hij houdt van mooie boeken en typografie en financiert zelf zijn publicaties. Voor ‘Pegasides Pleyn’ richt hij zich tot Christoffel Plantin, de beste en bekendste drukker van zijn tijd. Het wordt een groot project. Zestien delen, 58.000 verzen gedrukt in het Civilité-lettertype,dat de indruk wekt dat de boeken met een zwierige hand zijn geschreven. Aan elk deel gaat een kleine inleiding vooraf met een korte samenvatting en een bijbehorende illustratie. De kopergravures zijn van de hand van Joannes Wiericx, een absolute topgraveur. De combinatie van de populaire rederijkersstijl en de moderne ideeën maken van ‘Pegasides Pleyn’ een bestseller in Noord en Zuid.

De eerste delen (1 tot 8) komen van de pers in 1582. Plantin staat erin vermeld als drukker van de Hertog van Anjou. In de latere delen ontbreekt deze vermelding. Het zijn immers woelige politieke tijden in de Zuidelijke Nederlanden. Houwaert is politiek geëngageerd en kiest de kant van Willem van Oranje, waardoor hij in 1568 voor meer dan een jaar in de gevangenis belandde. Onder zijn devies ‘Houdt middelmate’ blijft hij aanvaardbaar voor zowel katholieken als calvinisten. Zo is hij lid van de delegatie die in 1585 met de hertog van Parma onderhandelt over de overgave van Brussel. Na 1585 trekt hij zich terug op zijn landgoed waar hij op 11 maart 1599 overlijdt.

Eén exemplaar van de ‘Pegasides Pleyn ende den lusthof der maeghden’ kreeg een vaste plek in de bibliotheek van de familie Plantin-Moretus. De voorbereidende houtblokken en de originele boekhouding van deze uitzonderlijke uitgave worden zorgvuldig bewaard in het familiearchief. Het boek  heeft de tands des tijds doorstaan maar het heeft dringend een restaurerende hand nodig. Het boek heeft geleden onder invallend zonlicht, vocht en temperatuurschommelingen. Sommige pagina’s zijn zeer broos. Het boek is vervuild, de band beschadigd…

Om dit boek veilig te stellen voor de toekomst vraagt het Museum Plantin-Moretus steun. Een kleine bijdrage kan er voor zorgen dat dit historische tijdsdocument de nodige zorg krijgt en dat volgende generaties dit stukje Werelderfgoed kunnen ontdekken.

 

3 redenen waarom het museum financiële steun zoekt:

• Behandeling tegen vocht
• Reinigen van de pagina’s
• Restaureren van de band

 

Wat is het belang van dit werk

• Dit boek is van a-tot-z geproduceerd door Christoffel Plantin, de belangrijkste drukker van de zestiende eeuw in samenwerking met één van de belangrijkste graveurs uit die periode.
• Een pareltje uit de zestiende-eeuwse Nederlandstalige literatuur geschreven in woelige politieke omstandigheden in een rederijkersstijl en met nieuwe ideeën van de renaissance.
• Het is een historisch tijdsdocument dat waarden en normen onthult en heersende man-vrouw relaties belicht in lang vervlogen tijden

 

Hoe kan de boekenliefhebber dit stuk werelderfgoed steunen

• Tot 20 december 2013 kan via de site www.boekensteun.be een bijdrage gestort worden. Ook een kleine bijdrage doet wonderen. Storting via de site van de Koning Boudewijnstichting levert een fiscaal attest en een belastingvoordeel op. 
• Tot 20 december wordt het boek tentoongesteld in het museum.

Het Museum Plantin-Moretus is het woonhuis met uitgeverij-drukkerij van de families Plantin en Moretus. Het atelier van de belangrijkste 16de-eeuwse drukkerij ligt er na 440 jaar bij alsof de zetters, lettergieters, drukkers en proeflezers elk moment hun werkdag kunnen aanvatten. De oudste drukpersen ter wereld staan er. Ze getuigen van de eerste industriële verspreiding van kennis en beeld. In het historisch woonhuis bevindt zich de rijke kunstcollectie met onder meer schilderijen van huisvriend Peter Paul Rubens.

Niet alleen het woonhuis en het drukkersbedrijf staan op de prestigieuze lijst. Ook het bedrijfs- en familiearchief wordt door UNESCO Memory of the World gezien als een uniek stuk Europese geschiedenis.

Het boek wordt tot 20 december tentoongesteld.

• Van dinsdag tot zondag, van 10 tot 17 uur
• Gesloten op maandag
• Toegangsprijs: € 8 / € 6 / € 1 / € 0
• Groepen (+12 personen) betalen € 6 per persoon
• € 12: Combinatieticket Red Star Line – Museum Plantin-Moretus – Eugeen Van Mieghem Museum, uitsluitend in RSL te verkrijgen
• Gids € 65 + € 5 reservatiekost
• Museum Plantin-Moretus: Vrijdagmarkt 22 - 2000 Antwerpen, Tel.: +32 (0)3 221 14 50, museum.plantin.moretus@stad.antwerpen.be, www.museumplantinmoretus.be
• Toegankelijkheid: het gelijkvloers is toegankelijk voor rolstoelgebruikers
• Het museum bevindt zich op wandelafstand van de Grote Markt en de Groenplaats en de busparking aan de Ernest Van Dijckkaai
• Museum Plantin-Moretus op facebook: www.facebook.com/museum.plantin.moretus.prentenkabinet