Amerikaanse oorlogsaffiches in het Letterhuis

De unieke tentoonstelling ‘On the Job for Victory’, van 24 september tot 30 januari 2016 in het Letterenhuis, laat zien hoe de Amerikanen ten tijde van WO I door hun overheid werden aangemaand tot spaarzaamheid en opgeroepen om te werken voor de oorlogsmachinerie en -economie. De kleurrijke en wervende ontwerpen staan in schril contrast met de harde oorlogsrealiteit.

 

In 2014 was het Letterenhuis medeorganisator van het literaire onderdeel voor de tentoonstelling ‘De Modernen - Kunst in de Groote Oorlog’, een organisatie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen en de Provincie Antwerpen. Vanaf 24 september toont het Letterenhuis in de expo ‘On the Job for Victory’ een andere kant van de Eerste Wereldoorlog: Amerikaanse propaganda-affiches.

De Verenigde Staten van Amerika verklaarden op 6 april 1917 de oorlog aan Duitsland. Om de oorlogsinspanningen te financieren en de Amerikanen enthousiast te maken voor de oorlog, werden alle middelen ingezet. Vooral affiches bleken erg doeltreffend.

 

De tentoongestelde affiches roepen op om geld in te zamelen, spaarzaam om te gaan met voedsel en grondstoffen of om dienst te nemen in het leger. Daarnaast willen ze vaderlandsliefde stimuleren. Verdeeld over zeven thema’s (mobilisatie, scheepsbouw, energie, financiering, het Rode Kruis, voeding en thuiskomst) laat ‘On the Job for Victory’ zien hoe gerenommeerde affichekunstenaars als James Montgomery Flagg, Joseph Pennell, Herbert Paus, Joseph Christian Leyendecker en Howard Chandler Christy hun talent inzetten voor de propagandacampagnes.

Antwerps schepen van Cultuur Philip Heylen: “Het Letterenhuis staat vooral bekend om zijn omvangrijke literaire archief met manuscripten, brieven, foto’s en andere documenten van Vlaamse schrijvers, dichters, uitgevers en gespecialiseerde tijdschriften. Minder bekend is echter dat het Letterenhuis meer dan 50 000 unieke affiches bewaart in zijn archief. Voor de herdenking van ’14-’18 hebben we in de uitgebreide archieven van de stedelijke erfgoedinstellingen gezocht naar zoveel mogelijk relevant materiaal uit de Eerste Wereldoorlog. Eerder maakten we op basis daarvan al de fototentoonstelling ‘Exodus’ over Belgische oorlogsvluchtelingen die nog steeds loopt in het MAS en ‘Ver van de oorlog?’ in het Red Star Line Museum, over het leven van Belgische emigranten in de VS ten tijde van WO I. Dit jaar brengen we aan de hand van de unieke affiches uit het Letterenhuis-archief dus ‘On the Job for Victory’ en volgend jaar komt er in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience een tentoonstelling over de oorlogspers in Vlaanderen ten tijde van de Eerste Wereldoorlog.”

 

Een groot deel van de affichecollectie van het Letterenhuis bestaat uit exemplaren uit de late 19de eeuw, toen bekende kunstenaars ontwerpen maakten en verbeterde druktechnieken een enorme toename in het straatbeeld teweegbrachten. De meeste zijn verkregen via schenkingen of maakten deel uit van binnengekomen archieven. De onderwerpen zijn bijzonder uiteenlopend. Vrijwel alle affiches in de collectie van het Letterenhuis zijn beschreven en gefotografeerd en kunnen in Agrippa, de digitale databank van het Letterenhuis, online bekeken worden. De verzameling van het Letterenhuis is de afgelopen twee decennia aangevuld met collecties uit andere Antwerpse musea – zoals de ruim honderd Amerikaanse ‘oorlogsaffiches’ die de kunstenaars en verzamelaars Gerard Portielje (1856-1929) en Jules Baetes (1861-1931) in 1919 aan de stad Antwerpen hadden geschonken. Uit deze collectie werd geput voor ‘On the Job for Victory’. 

• 24 september 2015 tot en met  30 januari 2016
• Letterenhuis, Minderbroedersstraat 22, 2000 Antwerpen
• open op dinsdag, woensdag, donderdag en zaterdag van 10 tot 17 uur
• tickets: 5 of 3 euro of gratis
• rondleidingen voor groepen mogelijk in het Nederlands en het Engels
• meer info op www.letterenhuis.be
• bezoekers kunnen replica’s van 3 affiches gratis meenemen

gratis lezingen

• donderdag 15 oktober om 19.30 uur: Koen Stassijns met ‘Poëzie op alle fronten. Een vertelling over liefde in tijden van oorlog’
• donderdag 12 november om 19.30 uur: Dennis Van Mol en Dieter Vandenbroucke met ‘WO I als katalysator voor de Vlaamse avant-garde’
• donderdag 14 januari om 19.30 uur: Johan Vanhecke met ‘ Verhalen uit een interneringskamp 1914 – 1918’